ASHRAE (American Society of Heating, Refrigerating and Air-Conditioning Engineers) 1982 yılından itibaren İşletmeye Alma (Commissioning) ile ilgili teknik makale yayınlamış ve destekleyici eğitim programları sunmaya başlamıştır. Bu konunun özellikle mekanik sistemler için ön plana çıktığı anlaşılıyor. Dağınık yapıda olması ve merkezi kontrol ile çalışır duruma getirilmesi nedeniyle kalite sorunlarının aşılması böyle bir süreci zorunlu kılmaktadır.
ASHRAE, İşletmeye Almayı bir projenin teslimatını geliştirmek için kalite odaklı bir süreç olarak ortaya koyuyor. Ve süreci, “Tesisin ve tüm sistemlerinin ve montajlarının, Proje Sahibi gereksinimlerini karşılamak için tasarlandığını, kurulduğunu, test edildiğini, işletildiğini ve bakımının yapıldığını doğrulamaya ve belgelendirmeye odaklanır”, olarak tanımlıyor.
Veri Merkezi tesislerinin ise İşletmeye Alma sürecinden bekledikleri daha da üst seviyededir. Konfor açısından kullanılan ısıtma veya soğutma sistemleri, mevsimsel olarak belirli zamanlarda tamamen kapatılıp günlerce enerjisiz tutularak bakım ve tamiri mümkünken veri merkezleri için bu söz konusu değildir. Böyle bir ara vermek demek BT cihazlarını kısmen de olsa kapatmak demektir ki, bunu hiçbir veri merkezi işletmesi göze alamaz.
Veri Merkezi projelerinde Test ve İşletmeye Alma süreci hedefleri olarak şunlar sıralanabilir:
- Veri merkezi altyapısında kullanılan sistemlerden bazıları gerek yedeklilik gerek yapısal gerekse yatırım ve işletme maliyetini kontrol altına almak için birden fazla üniteden oluşur ve bu ünitelerin devreye girme veya takım olarak çalışma yönetimi oldukça karmaşık elektro-mekanik modellerin oluşturulması ve bunların pratik olarak kontrolü ile mümkündür. Tasarımda varsayılan ideal koşullar pratikte yoktur. Sahada tasarım ve yapısal parametrelere göre uyumlaştırma yapılması için bu süreçteki dene-yanıl testlerine ve optimizasyona ihtiyaç duyulur. Özellikle değişen BT yükünde bu doğrulamaları bütünsel olarak yapmak gelecekteki yaşanacak problemlerin çoğundan kaçınılmasını garanti altına alır.
- Veri merkezi altyapısını oluşturan sistemlerin sayısı 15 -20 civarındadır. Özellikle güç, soğutma ve otomasyon disiplinlerinde bu sistemlerin birbirleri ile bütünleşik ilişkisi vardır. Her sistemin ekipman ve dağıtım elemanlarının bakım ve diğer operasyonel müdahaleler için kapatılıp açılması sırasında beklenmedik bir sorunun çıkmamasının garanti altına alınması sağlanır. Bu aşamada her ekipman, cihaz ve dağıtım elemanının veri merkezi altyapısının yüksek iş sürekliliği ile işletmesine sağladığı fayda tek tek görülür. Yüz dolarlık bir malzeme eksikliğinin 100 milyon dolarlık bir yatırımı riske sürüklemesi önlenir.
- Ve işletme ekibinin çekirdeğini oluşturan personel, veri merkezi tamamen işletmeye geçmeden tüm manevraları en yüksek riskli durumlarda (tam yük, arıza ve bakım senaryoları vb.) bir fiil deneme imkanını bulur. İlk işletme prosedürlerini ve kılavuzlarını riski elimine edecek pratiklikte oluşturarak, veri merkezi ömrü boyunca operasyonlarda yüksek iş sürekliliğini garanti altına alır. Veri merkezinde bilgi teknolojileri konumlandırılıp gerçek servise geçildiğinde ekibin tüm manevraları yapabilir ve tüm sistelemleri yedeğe alabilir ve bunları yaparken kendine güvenir yetkinlikte olması beklenir.
- Test ve işletmeye alma kayıtları veri merkezi ömrü boyunca referans alınacak en güvenilir bilgi hazinesidir. Veri merkezi ömrü boyunca kullanılacak her sistem, cihaz ve dağıtım elemanının fabrika üretim testinden başlayarak sahaya uygulanması ve tam kapasiteli testler boyunca kayıt altına alınmış kritik değerlerini içeren kütüphane bir nevi “Veri Merkezi Altyapı ve İşletme Parmak İzi“dir. Veri merkezinin zayıf noktaları ve riskli manevralarını, imalat sırasında tam olarak başarılamamış alanları, işletmede karşılaşılacak zorlukları bilmeden 30-40 yıl boyunca kesintisiz hizmet sağlamak çok düşük olasılıklıdır.
Veri merkezi özelinde Test ve İşletmeye Alma süreci veri merkezinin planlama ve tasarım aşamasında başlatılması gerekmektedir. Bir kullanıcı veri merkezi yatırımı konusunda karar aldıktan sonra yapacağı ilk iki sözleşme yatırımın geri dönüşünü garanti altına almak adına çok önemlidir. İlki “veri merkezi gereksinimleri ve kavramsal tasarımı ortaya koyacak danışman firmanın” seçimi, ikincisi ise bu yatırımın iş hedeflerine en uygun hayata geçmesini garanti altına alacak “test ve devreye alma firması” olacaktır.
Test ve devreye alma sürecinin uygulanması genellikle beş aşamada anlatılmaktadır. Otomatica, bu aşamaların en başında bir altıncısının olması gerektiğini savunur. Danışmanlık hizmeti verdiğimiz projelerde bu altıncı aşamanın çok büyük değer kattığı kanıtlanmıştır. Bu aşamalar saha şartlarına göre farklı içerik ve zamanlama ile yönetilmesi söz konusu olsa da ana hatları ile şu şekilde özetlenebilir:
Temel Aşama: Bu aşamada test ve devreye alma firması; kritik tesis projelerini hesap ve çizim bazında inceler ve elektrik, mekanik ve otomasyon disiplinlerinde çalışacak uygulama firmalarının ortak noktada buluşup buluşmadıklarını, birbirlerinden beklentilerini ve eşgüdümlü çalışma prensiplerini ortaya koyar. Gerekirse ürün sağlayıcılarla da ayrıntılar netleştirilir.
Birinci Aşama: Kritik altyapıda konumlanacak ve sağlayacakları kapasiteler ile tesisin performans ve kapasitesini sınırlayıcı cihazlar ile projeye özel geliştirilmiş standart dışı cihazların fabrika ortamında testi yapılır. Bu aşamada cihazın diğer disiplinlerle olan ilişkileri de test edilerek geliştirilir ve onaylanır.
İkinci Aşama: İmalat testleri, kurulacak sistemlerin kullanılır kapasitesi, fonksiyonel performansları, kusursuz kontrolü açısından çok önemlidir. Kablolama, borulama, kanallama ve dağıtım elemanlarının planlamaya uygun şekilde konumlandırılması yanında her imalat ya da aşamada standart ve hesaplara uygunluğunun testleri yapılır.
Üçüncü Aşama: Bu aşamada uygun sıra ile cihazlar devreye alınır, dağıtım elemanlarından enerji, sinyal, su, gaz gibi çevrimlere aşamalı yol verilir. Her cihazı devreye alacak servis sağlayıcı öncelikle çalışma koşullarını kontrol ederek cihazın tüm fonksiyon ve haberleşmesinin eksiksiz çalıştığını test edip uygulama ve çekirdek işletme ekibine gösterir.
Dördüncü Aşama: Bilgi teknoloji donanımlarının bulunduğu alanlar artık onların güç ve soğutma davranışını taklit eden suni yüklerle doludur. (bkz.Resim) BMS ve EMS (SCADA) sistemleri ayakta ve işletme personelinin kullanacağı ekran ve alarm yönetim sistemi operasyon odasında hazırdır. Sistemler uygun bir sıra ile sonunda veri merkezi altyapısınını olışturan 15-20 kadar sistemin bir araya geldiğini duruma kadar kademe kademe ayrıntılı test edilir. Tüm sorunlar bulunup giderilir.
Beşinci Aşama: Tüm veri merkezi artık yaşam ömrü boyunca kesintisiz çalışacağı şekilde tüm sistemleri ile ayakta ve BMS ve EMS (SCADA) sistemleri ile uçtan uca yüksek güvenilirle yönetilebilir durumdadır. Uygulayıcı firmalar ve ürün sağlayıcılar bu aşama sonunda işletme personeline sorumluluğu terk edecek şekilde hazırlanan test planındaki tüm arıza, bakım ve işletme senaryoları detaylı şekilde uygulanır, son düzeltmeler yapılır.
Eğer bir sertifikasyon söz konusu ise gerekli denetim testleri bu aşamadan sonra işletme personelinin sorumluluğunda yapılabilir.
Beşinci aşamadan sonra veri merkezi performansını belirleyen etkenler ağırlıklı olarak davranışsaldır. İşletme ekibinin işletme kültürünü oluşturması ve standart aktiviteleri alışkanlık haline getirmesi belirli bir zaman gerektirir. Kişiden bağımsız, mükemmeleşmeğe evrilen bir işletme modeline; Sürdürülebilir İşletmeye geçilmesi ile veri merkezinden beklenen kurumsal iş hedefleri sağlar.
